Zaburzenia emocjonalne u dzieci i młodzieży
Cechą charakterystyczną zaburzeń emocjonalnych jest tak zwane wewnętrzne utrzymywanie negatywnych emocji takich jak poczucie winy, wstyd, lęk czy smutek. Doprowadzić to może do objawów somatycznych, wycofania społecznego, samouszkodzeń czy myśli i zachowań samobójczych. Drażliwość, smutek, lęk czy nieśmiałość są normalnymi przeżyciami dzieci i nastolatków, które towarzyszą im w określonych etapach rozwojowych i sytuacjach społecznych. Do specjalisty należy zgłosić się, kiedy emocje te dominują w zachowaniu, przez co znacznie zakłócają rozwój dziecka. Im bardziej skumulowane sytuacje lub traumatyczne doświadczenia i mniej otrzymanego wsparcia, tym większe jest ryzyko nieporadzenia sobie z sytuacją. Badania wskazują na poniższe przyczyny i czynniki ryzyka:
- dziewczynki częściej niż chłopcy doświadczają zaburzeń nastroju, zwłaszcza w okresie dorastania;
- dzieci emocjonalnie wrażliwe, wycofane, nieśmiałe są w rupie ryzyka
- wyuczone zachowania jak naśladowanie dorosłych
- bulling –prześladowanie przez rówieśników, doświadczanie dokuczania
- strach przed porażką i częste doznawanie niepowodzeń
- niestabilność opieki dorosłych jak nadopiekuńczość lub brak wsparcia rodziców
- izolacja społeczna – odseparowanie od innych
Sygnały niepokojące i objawy zaburzeń emocjonalnych, które świadczą o wystąpieniu problemu to zaburzenia łaknienia, smutek, zmęczenie, poczucie winy, negatywny obraz siebie, spadek aktywności, nieokreślony lęk, poczucie bezsensu życia, samookaleczanie i próby samobójcze. Do niespecyficznych objawów należą bóle głowy, brzucha, perfekcjonizm, zaburzenia snu, labilność emocjonalna, znudzenie, problemy szkolne, agresja, wrażliwość na odrzucenie i poczucie niezrozumienia, izolowanie się od otoczenia.
Wsparcie dziecka w sytuacjach stresowych polega na pomocy w rozwijaniu jego umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów i radzeniu sobie z reakcjami emocjonalnymi adekwatnie do sytuacji.